بئره له توه ماتالو(2)

داستانهاي نانوشته درميان قوم خلج

داستان گرگ و شتر(2)

ناقل: خانم صغري تلخابي

نويسنده:علي اصغرجمراسي

خلج ائليچه يازولمادوق ماتاللار

بئره له توه ماتالو(2)

بي وارادو بي يوقادو كؤنلرين بي كؤنوچه بي آچ بئره وارادو ،اونئچچه كؤنده حِشنه بولماتوقادو يئپيغه، بي كؤن آچلوق اونا كار ائتده، تاقدا(قوش غيه سينده) آشدو بالوققا يووغ لاشدو،كؤروغه بي حيواندا، اچچيده يا اوغلاغدا اي بولؤر يئپيغه يا نا. او سومسونو- سومسونو[1] كلده ائرده باقلار حارا سه آشدو بي باغغا كوردو بي نارون قوزو اوتلورو . قوزوقا هايدو:حيشوم سنه يئپيغم.

قوزو هايدو: من بي بالا جونبول قوزوسسام منه يئمكله سن توغ اوماين يووا قونشو باغوچا بي اچچه اوتلؤر اونو يئپه.

بئره آشدو قونشو باغه كؤردو بي قارا اچچه پان[2] حاراسوچا كؤكا يئيور،

اچچه هايدو:بئره بُود نسه ائتؤرين .

بئره هايدو:سخد آچام، كلميشم سنه يئپيغم.

اچچه هايدو: من بي تاغوراق[3] حارقان اچچيسم،منه يئمغله سن بي زاد اوماين يووا اوبي سه باغغا،اودا بي قون اوتلور اونو يئپه.بئره هاتقولدو آشدو اوبي سه باغغا، كؤردو بي هورون قون ماو كؤلگه سيچه يورموش گَوش[4] ائتور.بئر ين زاوقو اولدو تيشلرين بي بير اوسته چالدو هايدو :كلميشم سنه يئپيغم.

قون هايدو: منه يئمكله سن بي يئركه ائرمين يووا قونشو باغوچا بي يئكه توه اوتلور اونو يئپه.

بئره واردو اوبي سه غونشوباغه ،كوردو بي ساروق توه كانا[5] ايچه اوتلورو،

توه بئرين كؤردو هايدو: نئرق واري يون بئره ؟

بئره هايدو:سخدآچوقموشام كلميشم سنه يئپيغم.

توه هايدو: منيم سوزوم يوق آمما منيم اتيم شيرين تاتلوقار تؤزو يوق ،اگر حيشؤرين منه يئپيغين هونك اوستومه واراق محمدخان دا بي هاز تؤز آلداق ،اوچا منه يئپه.

بئره هاتلوقدو هوندو تَوَين اوسته كلديلر بالوق حاراسه.بالا كلمه كاللار هارالوقچا اوينئرديلر ،كوردولر بئره هونموش توه اوسته بنا ائتديلر داد وقال ائتمكگه وبئرين توه اوستوچه تاشلاماققا.

بئره غورقودا،هاتلوقدو توه اوستونده توشدو يئركه ال قودو قاچاققا واردو نوروزكامارو اوستوچه يوردو اؤز اؤزه هايدو:

واردين كؤردين باغچا قوزو

يئپيغدين قالوقادو اككه كؤزو

نئچچه غدين تاتو- تؤزو



واردين كؤردين باغچا اچچه

يئپيغدين قالوقادو اككه قيچه

نئچچه غدين تاتو- تُؤزو



واردين كؤردين باغچا قويون

يئپغدين قالوقادو بويون بويون

نئچچه غدين تاتو تؤزو



واردين كؤردين باغچا تَوَه

يئپغدين قالوقادو اؤيدوسو سوه سوه

نئچچه غدين تاتو توزو



--------------------------------------------------------------------------------

1- درحال گشت وگذار،باتفحص راه رفتن

2- رديف

3- لاغر ومردني

4- نشخوار كردن

5- رديف گودي باغ انگور

berelə təvə matalu

hayqolu:təlxabluq soğra xanom

yazqolu:əli əsğər cəmrasi

Bi varadu bi yoqadu künlərin bi künuçə bi aç bere varadu.u neççə künəde heşnə bolmatuğadu yepiğə,mağul açoğmuşdu.açluğ nua kəretde taqda aşdu baloğu küzləde kəlde baloğğa yuvoğlaşdu küroğə bi heyvanda,əççidə,qozuda ya oğlağdaiy bolur yepiğə yana.bere somsonu – somsony kəlde erde baqlar harase.xiz vurdu aşdu bi bağğa,kürdu baqin panuça bi naron qozy otlur.

qozuqa haydu hişom səne yepiğəm.

qozu haydu: mən bi bala conbol qozusam məne yeməklə sən toğ omain yuva qonşu bağuça bi əççi otlur u nu yepe.

bere aşdu qonşu bağe kürdu pan harasuça bi qara əççi kuka yeyur.

əççi berin kürdu haydu: bod nəsə etoin bere?

u haydu səxd açam kəlmişəm səne yepiğəm.

Əççi haydu mən bi tağğorağ harqan əççisəm məne yeməğ lə sən bi zad omain,yuva ubise bağğa u da bi qon otlur unu yepe.

Bere hatğoldu aşdu u bise bağğa kürdu bi huron qon mav külgəsiçə yurmuş gəvş etur.brin zavğu oldu tişlərin bi bir üste çaldu haydu kəlmişəm səne yepiğəm.

qon haydu:məne yeməğlə sən heç yerkə erməin yuva qonşu bağuça bi yekkə təvə otlur unu yepe.

Bere vardu u bise qonşu baqe kürdu bi saroq təvə uda otlur.

təvə berin kürdu haydu nerəğ variyuin bere?

bere haydu səxt açuğmuşam kəlmişəm səne yepiğəm.

Təvə haydu mənim süzüm yoğ amma mənim ətim şirin tatluqar

tuzu yoğ,əgər hişurin məne yepiğəin hunəkə üstumə varağ məmməd xanda bi haz tuz aldağ uça məne yepeh.

Bere hatqoldu hundu təvəin üste kəldilər baloğ harase, bala kələmə kallar haraloğça oynerətdilər kürdolər bere hunmuş təvə üste,boşladolar dado- qal etməkkə və berin təvə üstuçə taşlamağğa.

Bere qorğuda hatqoldu təvə üstondə tuşdu əlqodu qaçağğa vardu novroz kamaru üstuçə yurdu üz-üze haydu:

Vardin kürdin baqça qozu

Yepiğədin qaloğadu əkke küzu

neççe ğədin tatu- tuzu



Vardin kürdin baqça əççe

yepiğədin qaloğadu əkki qiçe

neççə ğədin tatu-tuzu



Vardin kürdin baqça qoyun

Yepiğədin qaloğadu boyun-boyun

neççeğədin tatu-tuzu



Vardin kürdin baqça təvə

Yepiğədin qaloğadu üydusu səvə-səvə

neççeğədin tatu-tuzu